Các loại cọ vẽ là một phần không thể thiếu để vẽ nên tác phẩm nghệ thuật. Quá trình sáng tạo không giới hạn nghệ sĩ ở một công cụ bất kỳ nào. Nhưng đối với hội họa truyền thống, cọ vẽ lại là phần không thể thiếu tạo nên tác phẩm nghệ thuật. Được ví như “vũ khí” của người họa sĩ, cọ vẽ là cầu nối đưa tâm tư nhạy cảm qua đôi bàn tay tài hoa trở thành nghệ thuật. Hiểu về các loại cọ vẽ chính là chìa khóa mở ra bản giao hưởng rực rỡ màu sắc của hội họa.
1. Hành trình của cọ vẽ qua các nền văn minh
Cọ vẽ đã xuất hiện từ hàng nghìn năm trước và phổ biến trong nhiều nền văn minh cổ đại như Ai Cập, Trung Quốc, Hy Lạp... Đây là công cụ quan trọng trong sáng tạo nghệ thuật.
Ở phương Đông, bút lông phát triển từ thời nhà Hán với lông dê, chồn, thỏ. Chúng được dùng trong thư pháp và tranh thủy mặc. Còn tại châu Âu, cọ vẽ ra đời vào thời Phục Hưng, khi hội họa sơn dầu phát triển mạnh. Đến thế kỷ 20, sự phát triển công nghệ đã tạo ra cọ lông tổng hợp, giúp họa sĩ có thêm nhiều lựa chọn. Dù hình dáng thay đổi, cọ vẽ vẫn là cầu nối vững chắc giữa nghệ sĩ và hội họa.
2. Các loại cọ phổ biến và công dụng
Dựa vào kiểu dáng, cọ vẽ có thể kể đến một số loại chính như:
- Cọ tròn (Round)
- Cọ dẹt (Flat)
- Cọ rẽ quạt (Fan)
- Và nhiều phiên bản cải tiến khác của các loại cọ trên cho mục đích chuyên dụng.
Mỗi hình dáng cọ là một ngôn ngữ khác nhau, giúp nghệ sĩ thể hiện từng sắc thái cảm xúc:
- Cọ tròn có đầu lông tròn, dùng để vẽ nét mảnh, chi tiết hoặc tô màu loang;
- Cọ dẹt có đầu cắt bằng, nét cứng cáp, phù hợp tô mảng lớn, vẽ nét vuông và đường thẳng;
- Cọ rẻ quạt có lông xòe rộng, tạo hiệu ứng tán lá, cỏ cây, lông vũ…
3. Chất liệu lông cọ: Tự nhiên hay nhân tạo?
Nếu phân chia dựa trên chất liệu, cọ vẽ lại được chia thành các loại là cọ lông tự nhiên, cọ lông nhân tạo và cọ lai. Bút lông thời xưa được tạo từ các vật liệu dễ dàng tìm thấy như lông thỏ, dê, sóc, chồn,… Loại này được gọi là cọ lông tự nhiên. Cả hai loại cọ đều có những ưu nhược điểm riêng. Vì vậy, có thể ùy vào nhu cầu sử dụng mà người vẽ có thể lựa chọn loại cọ phù hợp.
4. Bảo quản cọ vẽ: Giữ gìn ký ức sáng tạo
4.1. Tại sao nên bảo quản cọ vẽ đúng cách?
Cọ vẽ sau năm tháng sử dụng có thể không còn mới, lông cọ đã sờn, cán đã loang lổ vết màu. Tuy nhiên, đó không phải là dấu hiệu của sự lụi tàn! Đó là minh chứng cho những lần trái tim nghệ sĩ hòa cùng nhịp đập với nghệ thuật. Bảo quản cọ không chỉ là giữ gìn một công cụ, mà còn là giữ gìn ký ức về những tác phẩm đã từng ra đời từ đó. Vì thế, đừng vội bỏ đi một cây cọ đã cũ, có thể nó vẫn còn một câu chuyện đẹp đẽ chưa được kể hết.
Một cây cọ tốt không chỉ là công cụ vẽ, mà còn là người bạn đồng hành cùng nghệ sĩ trên chặng đường sáng tạo. Dù là loại cọ nào, nếu không được chăm sóc đúng cách cũng sẽ nhanh chóng mất đi độ mềm mại, độ đàn hồi hay thậm chí là hư hỏng vĩnh viễn. Vì vậy, việc bảo quản cọ vẽ là điều cần thiết để duy trì chất lượng từng nét cọ. Điều đó giúp nghệ sĩ luôn có được trải nghiệm sáng tác trọn vẹn.
4.2. Phương pháp bảo quản các loại cọ vẽ
Sau mỗi lần sử dụng, cọ cần được làm sạch ngay để tránh màu vẽ khô cứng bám vào lông. Mỗi chất liệu màu sẽ có cách vệ sinh cọ riêng:
- Đối với màu nước: chỉ cần rửa nhẹ nhàng bằng nước ấm;
- Với acrylic: cần rửa ngay khi màu còn ướt;
- Với sơn dầu: phải dùng dung môi trước khi rửa lại với xà phòng.
Đặc biệt, không nên ngâm cọ quá lâu trong nước. Điều này khiến lông cọ bị cong vẹo và làm lỏng phần keo gắn giữa cán cọ và lông. Sau khi rửa sạch, nên nhẹ nhàng vuốt lông cọ về hình dáng ban đầu để tránh bị xơ rối.
5. Chăm sóc cọ đúng cách để kéo dài tuổi thọ
Bên cạnh việc vệ sinh, cách bảo quản cọ vẽ cũng đóng vai trò rất quan trọng. Người mới dùng cọ lên ghi nhớ cách bảo quản sau:
- Đặt cọ nằm ngang trên khăn mềm hoặc treo ngược để giữ dáng lông;
- Dùng ống bảo vệ hoặc túi vải để tránh bụi và ẩm;
- Tránh nơi quá nóng hoặc ẩm để bảo vệ cán gỗ và lông cọ.
Ngoài ra, việc sử dụng cọ đúng mục đích cũng giúp bảo vệ cọ tốt hơn. Mỗi loại cọ nên dành riêng cho từng chất liệu màu khác nhau để tránh ảnh hưởng đến độ bền. Một cây cọ được chăm sóc kỹ lưỡng không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn mang lại cảm giác thoải mái khi vẽ, giúp người nghệ sĩ thăng hoa trong từng đường nét. Khi một cây cọ luôn trong trạng thái tốt nhất, mỗi nét vẽ sẽ trở nên tự do, sống động, truyền tải trọn vẹn cảm xúc của người cầm cọ.
6. Cây cọ không tạo nên nghệ thuật – Nghệ sĩ mới là linh hồn tác phẩm
Dù là với hình dạng hay chất liệu nào, cọ vẽ cũng không quyết định linh hồn của một bức tranh. Điều làm nên nghệ thuật chính là bàn tay người cầm cọ – là trái tim đặt trọn vào từng nét vẽ.
Một cây cọ cũ kỹ có thể vẽ nên những điều kỳ diệu! Chỉ cần nó được dùng bởi một người yêu màu sắc, yêu sự chuyển động của đường nét và yêu những khoảnh khắc sáng tạo đầy thăng hoa. Vì suy cho cùng, nghệ thuật không nằm ở cây cọ, mà ở chính người sáng tạo nghệ thuật.
Tham gia khóa học màu Gouache cùng Chao để cọ vẽ của bạn được vẽ nên những bức tranh rực rỡ nhé!
Content: Minh Thúy
