Nếu có họa sĩ định nghĩa cả một phong trào nghệ thuật, thì đối với Ấn tượng, đó chính là Claude Monet (1840-1926). Không chỉ là họa sĩ nổi tiếng, ông còn là người tiên phong đưa nghệ thuật thoát khỏi những chuẩn mực khắt khe của hội họa cổ điển, tạo nên cuộc cách mạng thị giác với trường phái Ấn tượng. Từ “Ấn tượng, mặt trời mọc” đến “Hoa súng” tại khu vườn Giverny, mỗi tác phẩm của Monet là một trích thơ không lời, gói ghém khoảnh khắc thoáng qua và sắc màu chảy tràn của thiên nhiên.
1. Claude Monet: Từ cậu bé yêu vẽ đến bậc thầy ánh sáng
Sinh ra tại Paris năm 1840, nhưng lớn lên ở Le Havre – vùng đất biển cả và bầu trời bao la – đã khơi dậy tình yêu với phong cảnh thiên nhiên trong Monet. Từ nhỏ, ông đã bộc lộ tài năng vẽ tranh và niềm đam mê hội họa. Người thầy đầu tiên của Monet là Eugène Boudin – một họa sĩ phong cảnh nổi tiếng, người đã giới thiệu cho ông kỹ thuật vẽ ngoài trời (plein air). Chính nhờ Boudin mà Monet học được cách bắt lấy ánh sáng tự nhiên, yếu tố trở thành linh hồn của hội họa Ấn tượng sau này.
Monet bắt đầu sự nghiệp với những tác phẩm như “Bữa ăn ngoài trời” (Le Déjeuner sur l’herbe, 1865) và “Phụ nữ trong vườn” (Femmes au jardin, 1866), vẫn còn mang ảnh hưởng của chủ nghĩa hiện thực, với chi tiết rõ ràng và hình khối sắc nét. Tuy nhiên, sau chuyến đi tới London, nơi ông tiếp xúc với các bậc thầy như Turner và Constable, Monet bắt đầu chuyển hướng, tập trung vào ánh sáng và màu sắc thay vì chỉ mô tả hình dạng vật thể. Đây là giai đoạn Monet phát triển phong cách độc đáo, sử dụng những nét cọ ngắn và bảng màu tươi sáng, bỏ qua sắc đen để tạo bóng đổ, thay vào đó là các gam xanh, tím để phản chiếu ánh sáng.
2. Ấn tượng, mặt trời mọc!
Năm 1874, Monet cùng các họa sĩ như Renoir, Sisley, Pissarro tổ chức triển lãm riêng sau khi bị Salon từ chối. Chính tại đây, tác phẩm “Ấn tượng, mặt trời mọc” (Impression, soleil levant) của ông đã tạo nên làn sóng chỉ trích từ giới phê bình, khiến họ mỉa mai gọi những nghệ sĩ này là “những kẻ Ấn tượng”. Từ đây, tên gọi của cả một phong trào nghệ thuật ra đời. Bức tranh này không mô tả chi tiết từng con tàu hay làn sóng, mà dùng sắc cam và xanh lam để ghi lại bầu không khí buổi sớm trên cảng Le Havre – tạo cảm giác mơ hồ nhưng đầy sức sống.
Tác phẩm là tiếng chuông mở màn cho những thắng lợi đầu tiên của trường phái Ấn tượng. Khung cảnh mặt trời mọc trên cảng Le Havre trong những nét cọ mờ ảo, cảnh vật mơ màng đẹp đến mức không chỉ danh họa mà cả người thưởng lãm bức tranh cũng muốn giữ lấy khoảnh khắc đó mãi mãi. Không khắc họa chi tiết từng con tàu hay làn sóng, Monet dùng sắc cam và xanh lam để ghi lại bầu không khí và ánh sáng phản chiếu trên mặt nước. Chính sự mơ hồ ấy đã khiến người xem cảm nhận hơn là đơn thuần ngắm nhìn.
3. Claude Monet và Trường phái hội họa Ấn tượng – Khi ánh sáng trở thành nhân vật chính
Trường phái Ấn tượng không cố gắng tái hiện thế giới một cách chính xác như tranh cổ điển. Những yếu tố trong tranh được quan tâm đến là ánh sáng, màu sắc và khoảnh khắc thoáng qua. Đạt đến đỉnh cao của hội họa Ấn tượng, Monet là bậc thầy trong việc sử dụng những nét cọ nhanh, phối hợp màu sắc rực rỡ để ghi lại sự chuyển động của thiên nhiên.
Khác với các họa sĩ hiện thực chú trọng đến chi tiết, Monet vận dụng điêu luyện những mảng màu tươi sáng và bút pháp phóng khoáng để tạo nên ảo giác về hình khối và không gian. Ông vẽ đi vẽ lại cùng một cảnh vật vào nhiều thời điểm khác nhau trong ngày, khám phá sự thay đổi của ánh sáng và khí hậu. Các loạt tranh từ Nhà thờ Rouen, Đống rơm đến Cầu Waterloo chính là minh chứng rõ rệt cho hành trình Monet cảm thụ vẻ đẹp và học cách bắt lấy từng khoảnh khắc thoáng qua của tự nhiên.
4. Loạt tranh Nhà thờ Rouen – Khi thời gian trở thành sắc màu
Monet không ngừng khám phá sự biến đổi của ánh sáng và khí hậu. Loạt tranh “Nhà thờ Rouen” là minh chứng rõ rệt cho khả năng nắm bắt sắc thái thời gian của ông. Ông vẽ nhà thờ này vào nhiều thời điểm khác nhau trong ngày, mỗi bức tranh đều mang một sắc thái riêng: buổi sáng trong trẻo, buổi trưa rực rỡ, chiều tà huyền ảo. Monet không chỉ tái hiện kiến trúc mà còn biến nhà thờ thành một thực thể sống động, thay đổi không ngừng dưới ánh sáng tự nhiên.
5. Hoa súng ở Giverny – Giấc mộng thiên nhiên bất tận
Cuối đời, Monet dành phần lớn thời gian đắm mình trong vẻ đẹp của khu vườn thơ mộng Giverny, nơi danh họa tạo ra một thế giới riêng lấy cảm hứng từ những bản in khắc gỗ Nhật Bản mà ông mua được ở London. Với ao hoa súng, cầu Nhật Bản và những rặng liễu, loạt tranh Hoa súng đã trở thành một chuỗi kiệt tác trừu tượng đong đầy xúc cảm, đóng khung cảnh vật thơ mộng với dáng hình nhòe đi, chỉ còn lại màu sắc và ánh sáng phản chiếu. Những bức tranh này đã đặt nền móng cho hội họa trừu tượng sau này.
6. Di sản và ảnh hưởng vượt thời gian của Claude Monet
Monet không chỉ là người tiên phong của Ấn tượng mà còn truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ sau. Các họa sĩ như Van Gogh, Matisse, thậm chí cả Jackson Pollock đều chịu ảnh hưởng từ cách Monet sử dụng màu sắc và ánh sáng. Ngày nay, những tác phẩm của ông được trưng bày tại các bảo tàng danh tiếng nhất thế giới, và mỗi bức tranh của ông đều mang đến một cảm giác yên bình, như thể người xem đang đứng trước thiên nhiên.
“Tôi muốn vẽ như thể một đứa trẻ, để không bị ràng buộc bởi những quy tắc, chỉ có cảm xúc dẫn lối.”
Có lẽ chính cảm xúc chân thật và vẻ đẹp choáng ngợp trong từng khoảnh khắc qua đôi mắt và bàn tay họa sĩ, truyền tải vẹn nguyên đến người xem đã khiến Monet trở thành tượng đài vững chắc trong lòng những người mộ điệu. Ngắm tranh, Monet dẫn dắt khán giả bước vào khoảng không gian và thời gian ngưng đọng ấy, như chính ta là người đang thưởng ngoạn bình minh trên cảng Le Havre, ngắm nhà thờ Rouen và dạo bước trong khu vườn thơ Giverny. Không chỉ vẽ phong cảnh, Monet là người lưu giữ ánh sáng, thời gian và những khoảnh khắc thoáng qua của cuộc sống.
Bạn có thể đọc thêm các bài blog hay về hoạ sĩ khác ở đây: https://cheesycrafty.com/new-blog/?e-filter-1be604a-category=chia-se
Content: Minh Thúy
