Sơn dầu là gì?Trong thế giới hội họa đầy sắc màu và cảm xúc, sơn dầu là một chất liệu cổ điển nhưng vẫn giữ nguyên sức sống hiện đại. Nếu bạn đang bắt đầu hành trình hội họa, hoặc chỉ đơn giản là muốn thử “vẽ để thấy mình”, thì sơn dầu là một điểm dừng lý tưởng – chậm rãi, sâu sắc và nhiều bất ngờ.
1. Sơn dầu là gì?
Sơn dầu là loại màu vẽ được tạo thành từ sắc tố (pigment) trộn với dầu khô tự nhiên như dầu lanh (linseed oil). Nhờ thành phần này, sơn dầu có độ bám tốt, màu sắc sâu đậm và khả năng giữ màu hàng trăm năm nếu bảo quản đúng cách.
Khác với màu nước hay acrylic – vốn khô nhanh và khó chỉnh sửa, sơn dầu cho phép bạn vẽ chậm, sửa dễ, pha trộn tự do, rất thích hợp để luyện tập tư duy hình ảnh và cảm nhận màu sắc.
2. Lược sử sơn dầu trong nghệ thuật
Sơn dầu là gì? Sơn dầu xuất hiện từ thế kỷ 7 nhưng nổi bật nhất vào thời Phục Hưng – khi các danh họa như Jan van Eyck, Leonardo da Vinci, Rembrandt, và sau này là Van Gogh sử dụng nó để tạo nên những tác phẩm vượt thời gian.
Tại Việt Nam, sơn dầu du nhập từ thế kỷ 20 và nhanh chóng trở thành chất liệu chính trong đào tạo mỹ thuật hàn lâm. Những họa sĩ như Tô Ngọc Vân, Trần Văn Cẩn, Nguyễn Sáng đã dùng sơn dầu để phản ánh xã hội, con người và tâm thức Việt một cách sinh động.
3. Ưu và nhược điểm của sơn dầu
3.1. Ưu điểm
- Màu sắc đậm, chiều sâu tốt, lâu phai
- Thời gian khô lâu giúp dễ chỉnh sửa
- Tạo được nhiều hiệu ứng bề mặt (mỏng, dày, bóng, lì…)
- Linh hoạt phong cách từ hiện thực đến trừu tượng
3.2. Nhược điểm
- Cần dung môi như turpentine, dễ gây mùi, gây kích ứng hay dị ứng.
- Vệ sinh cọ và dụng cụ vẽ hơi phức tạp
- Thời gian khô có thể kéo dài vài tuần
- Cần nơi thông thoáng khi làm việc để an toàn
4. Các loại sơn dầu phổ biến hiện nay
Nếu bạn là người mới bắt đầu, việc chọn loại sơn dầu phù hợp có thể hơi rối. Dưới đây là 4 dòng sơn dầu chính được ưa chuộng hiện nay:
4.1. Sơn dầu tuýp truyền thống (Classic Oil Paints)
Màu đặc, dày, dễ pha trộn, linh hoạt phong cách. Phù hợp cả người mới học và chuyên nghiệp. Có thể dùng với nhiều loại cọ, bảng pha màu, dung môi.
→ Hãng nổi bật: Winsor & Newton (Winton), Rembrandt, Van Gogh, Holbein
4.2. Sơn dầu dạng thỏi (Oil Sticks/Oil Bars)
Giống sáp màu – bạn có thể vẽ trực tiếp lên canvas. Dễ thao tác, không cần cọ, thích hợp với vẽ tự do, phác họa nhanh hoặc trừu tượng.
→ Hãng nổi bật: R&F, Sennelier, Shiva
4.3. Sơn dầu hòa tan trong nước (Water-Mixable Oil Paints)
Không cần dung môi hóa học – bạn có thể pha và rửa bằng nước. Ít mùi, thân thiện hơn cho sức khỏe, đặc biệt khi không gian làm việc hạn chế.
→ Hãng nổi bật: Winsor & Newton Artisan, Holbein Duo Aqua, Cobra, Pebeo
4.4. Sơn dầu dạng gel/paste tạo texture
Sử dụng để vẽ dày, tạo texture nổi bật bằng dao hoặc cọ to. Phù hợp với tranh trừu tượng, tranh tạo hiệu ứng bề mặt, hoặc kết hợp nhiều chất liệu (mixed media). Sơn dầu dạng gel/paste đặc biệt phù hợp cho kỹ thuật impasto – dùng dao palette hoặc cọ cứng để đắp lên lớp màu dày, nơi màu không chỉ được vẽ mà còn được ”xây” lên tranh như một bức phù điêu thị giác.
→ Hãng nổi bật: Gamblin, Michael Harding, Winsor & Newton
5. Gợi ý họa cụ & nơi mua tại Việt Nam
Bạn có thể tìm mua các loại sơn dầu ở các địa chỉ sau:
- Taipoz.com – chuyên hàng Rembrandt, Van Gogh, Pebeo
- Artline.vn – cung cấp Winsor & Newton, Holbein
- Họa cụ Xanh, Đỗ Hoàng Art, Shopee Mall – đa dạng mẫu mã, có bán oil stick, gel
- Facebook/Instagram của các họa sĩ indie – thường có deal nhỏ, màu nhập từ US/Japan
💡 Mẹo nhỏ: Bắt đầu với 6–12 màu cơ bản, một bảng pha và cọ flat + round là đủ để thử sức với sơn dầu!
6. Tại sao người mới học nên thử sơn dầu?
Trong thời đại số, việc vẽ sơn dầu có thể là một cách thiền thị giác – giúp bạn chậm lại, quan sát sâu sắc hơn và kết nối cảm xúc. Bạn chỉ cần màu, vài cây cọ, và chút thời gian yên tĩnh.
Sơn dầu không bắt bạn phải vẽ đúng. Nó cho phép bạn thử – sai – sửa – và ngắm nhìn tác phẩm của chính mình trưởng thành qua từng lớp màu.
Kết: Sơn dầu – chất liệu đậm sâu cho người đam mê sáng tạo
Không cần phải là họa sĩ chuyên nghiệp để yêu sơn dầu. Chỉ cần bạn có cảm hứng và muốn trải nghiệm nghệ thuật một cách chân thực, sơn dầu luôn sẵn sàng đồng hành. Từ vệt màu loang cho đến một bức tranh hoàn chỉnh, chất liệu này luôn mang đến những điều bất ngờ – không chỉ cho bức tranh, mà còn cho chính bạn.
Tham gia khóa học màu Gouache cùng Chao để cọ vẽ của bạn được vẽ nên những bức tranh rực rỡ nhé!
Content: Minh Thúy
